top of page

Tiprasa Rokni Chamung No Buchinakhe Borokni Huk Khaimwng No Ma Buchinai

Aigi ni simi no Tiprasa rok bolong-halongo no tongui nok-huk khaiwui phaikha. Tabuk modern jorawo, kwbangma Tiprasa rok shohoro (city) o sokphaibaikha, haiphano, huk ni chamung no no rwktharo. Huk ni mairung tei mui-bwthai rok belai khe no thogo. Aboni bagui Tiprasa sikla rok sina nango je huk bahaikhe khaijak.

Huko mai, khoklu, mogudang rok kaijago

Huk bisio waisano khwlaijakgo. O hukno jora kaisao salka babai (Northeast) hasterogni bisingo Tripurani Twiprasarogni twngsa lama ajimarini bwthai. August talo bolongni thai bobo khwlaikhe huk hamsanao eba mai-khul kwbang rwno ah thaino saiwi naharjago (Land Select). Aphuru kaisa mari khwlaibo khabujago eba Kotoba kaiwi kabuo. Abo sana thangkhe Wah kongsa 3-4 Feetswk tanwi rechekbrwi khaio, aro waphi kongnwino Cross khwlaiwi achukrwjago. Mari kaiwi kabumani kokmang wngkha amchaini (Area) ni khoroksaya khoroksa bolong thai naina phainai, ah marino nukheno, buchinai o thai select (saiwi) khaiwi naharjak hwnwi. Sathai kwlaio kotoba kaina thangphuru eba Phung kwchango kotoba kaina thangphuru tomung Toling tok tei Tokha tok pungma khwnakhe ah thaino hokyawi kiphilwi phainani nango. tei kaisa nangkuk wngkha hama hoyawi kotoba ma kaio.December talo hinkhe huk hoklaio aboni ulo twrwk twrwk bolong thwio. March tal phaikhe belai satung tungmani bagwi thwiwi thango bolongni tanjak manwi khwnwirog. Aboni ulo nukjago Huk soksalaimani. Watwi kwlainani swkangphuru khe jesaphano Mwikwthwng thaikwthwngrog kaiwi mano Hukgo. Bwskangni salo watwi wakhe haa rog sibainai abonono “Hatal” hino. jephuru watwi kwlaio aphurukhe hukni mai kainani chengo.

Huk soksawi watwi kwlaimano hinjago “Hatal”

May tal laiwi June tal phaiphuru huk teisa bolong chao. aphuru teisa huk ni maikhul tornani swkang sabsutrabo khwlaijago. Abono karwibo teisa hainohai July talo bolong achaiphiro abonobo sabsutra khwlaijago. August talokhe mai nongkhorna chengo. Hinkhe September talo mai mun suknai. Aphuruno mai rawi nogo rungwi rwio, haiyakheba gairingo tonio. August talni swkangdropbo hukgo je mwikwthwng thaikwthwng thaimani aborogno twiwi Srisitini raidano rakhogwi mwtai atairogbo rwmani nukjago.Mailuma,khuluma bono khulumwi mwtai rwlaio tokjwk tei tokgwlarog ratharwi. October talo hukni mai nogo tisanai aphuruno Twiprasarog Mamita maluma khulumano mwtai rwui hukni mai kwtal chalaio joto palkhe. Paithago huk o torwkjak Siping tei Khul. Aboni bagwi December talo jora naisingwi ulo torogo bo.


Huk bai kitingjak hukumu, twiprasa dophani sirisitini kanmung chumungno karwibo chamung nungmung eba rwchapmung mwsamung joto kaisabai kaisa nanglaijak eba gothoklaijak. Tripurani kaichichuku bosongni bisingo kwbangkuk o Hukbai kitingwino bisi phaio bisi laio khwlaiwi nukhungni thong krak khwlaiwi tonglaimanibo nukjago. Sinimung, huk Tripurani kaisa ajimari bwthai. bahaikhe hinkhe? June talo watwi ha kwlaiwi tabuk khwrangjak hukbai Twiprasarogni mwkhango, hatalo kaima mai-khul, muikwthwng bwchwlwi watwi ha kwlai tabuk khwrangsawi phaikha tei naithokthok hapharbai gwdalwi khaphang bogwla chalaiwi khatung khajani bisingtwi samung tanglaijak.huk haba khwlai chanairogni bagwi o naithok mangpili nugwi kha swrangjak.

Huk o jabora bobora achaijakno sabsutra khwlaijago

Twiprasa dophani huk khwlaijama raida twrwk twrwk kwmai tongo hinphano tabukbo dophani sinimung, hukumu thong narwknairog tongkhu, abohaino nukjakha mai jambra-bobra hoklaiwi kha swrangjak huk mai kainairogni bisingo, Tripura jaduni rwphapmung bai hapung hathai ehu ehu khwlaiwi chirik moko wnglaijak. O rwchapmungni bisingtwi buphuru dipor wngwi thang samung tangte tangte abo joto pokrwui rwo hukni samung tangnairogno.


Abobo sathai kwlaio huk o kaijakma mwikwthwng thaikwthangrogni bisingo tongo Mami mai, sera (kuphur/kwchwng), mai chikon, garu kotor, dadu sori (Aswkhe motom-thokmakhe aswk thonya), garu kiting, Mami watolok, Thaichumu, momphol, masingkha, Bojra, chakumura, khakulu borok, daniya, banta, khundurupui akorog. Tei khaksa bwkhak Khumni bisingo kajago Khumjar , khumthu akorog. Tabukni o jora Huk o kaijakkukma mairogni bisingo tongo Gaduma, Mai kormo, Mami chapwrang, garu chikon.

Hukni Garu kiting mai

Hukni mai khwrangsai phaijak, muikwthwng-thaikwthwng bwlai laisa lainwi nawi sikla sokna naijak, abohai nugwi sabo kha swrangya tongnai, satungno mechenwi, lengmano mechenwi kham bai jaduni rwchapmung bai palpal lengma poklaijak, haikheno sirisitini simi huk hukumuno kwthangkhe tonlaikhu twipra hani huk haba khwlai chanai twiprasarog. Khursathai kwlai Tripurani huk haba khwlainairogni dal kwbangma raida tongo tei juda judakhebo o huk khwlaimani nukjago.


O kokbwkhal swnamjakha Adivasi Awaaz projectni bwkhaktwi, Misereor tei Prayog Samaj Sevi Sansthani chubamungbai.

bottom of page