top of page

Kwchangma Jora O Tiprasarog Sar Kwrwikhe Tamo Tamo Moikhwtwng Kailai Abono Saimandi


Twima Harung mungwi jaga o chini borok song kaham kaham moikhwtwng kaiwo

Takarjala amchaio kaisa jaga tongo Twima Harung mungui. O jaga twima ganao, abagui o mung bai sinijago. Aro jaga chini Tiprasarog bosor brumno kwchangma jora o moikhwtwng kailai phailaio. Haba khai chanairogni bade bo chakri khwlai chanairogbo moikhwtwng kailaio aro nijini jaga kwlai tongo hinui. Borog aro jaga tamo tamo moikhwtwng kailai abono saimanlaina sina bagui aang borog bai kok salaikha. 


Basu Debbarma bini kheto o

Masa farmer tongo Basu Debbarma. Bo sachlang go khe din hajira samung khaiwo tei masingo khe mui kaiwo. Phiya moikhwtwng kaina swkang bo o bari no ma chuwai o. Bo sawo je bini naikari khaijakmani musuk tongo haini bagwi bo kaham khe aal chuwai mano. O jaga o kisa phano synthetic saar samungo phwnanjakya. Basu sawo je bo miskib simi saaro aal chuwaina swkang. "Chuwaima bo 4-5 bar ma chuwai tei logio chuwaiya sani swkang miskib bo maa rio, tamoni hinmale miski riya hinkhe moikhwtwng hamya wngnaibla." Mwchang Basu belaikhe aloo kaiwo tamoni hinkhe aloo no kwbaang khe phalwi mano. Aloo bade bo bo bini bario mulai, kosoi, tei aloo kotor jat tei alo chikon jat kaiwo. O aloo chikonjat tabok kg o Rs. 60 rog choli tongo hatio. Basu sakha, "Mulairog hinkhe kisa phaljakha phiya aloo chikon jat hinkhe tini nu puila phaljaknai tei kosoirog hinkhe phaljak baikha. Ang tabok omo moikhwtwng kaipaikhe khetoni samung boru mai khwlaijaknyta. Tei o moikhwtwng hinkhe ani bwsarog naikolnai, bwsarogno nw logi twi moikhwtwng bari khwlaijamaba saichung hinkhe pailaya abagui." 



Buishu Debbarma wngkha tei masa farmer. Bini bo o Twima Hairungo kisa jaaga tongo. Bo dukaan bo bogo haifano maasing furu khe bo mwikhwtwng kaiwo. Bini nok bini kheto ni chimi kisa chaalo. Phiyaba Buishu phai phaiwi bini mwikhwthng naikol phaiwo. “Omo moikhwtwng khaijakmani chwng bisirbag kwchangma jora simino khaijakgo. Bwswk laab man maya abo aswk hisab khaijakya tobo khe moikhwtwng khaitani aswk rang thangya bari chuwai rina tei miskib pai rwthani rang hapbo ta.Tei omo joto nijini yakni rangbaino bwchwlwi rogbo paimani, mogodam bwchwlwi simi free o manmani. Amo kwcham hinui olo achaiya phano wngui mano hinui, alka kwtal bwchwlwi pai kairwmani tabok to bwlai rwdrop omo koloma jora rogo torwi bwthai ruwanu hinui khakao." 


Gita Debbarma bini sai Buishu Debbarmi ni logi bari kheto khaiwo

Gita Debbarma bini bwsai ni logi bari kheto khaiwo. Borog hwisongnwi taaklai mogodam, aloo, desi phantok, piyaj, dhoniya, denta, sobai, tei mulai kwchakjat bai molai kuphur jat kailaikha. Oroni bising denta hinkhe datino hatio karioi phaljakha tabok hinkhe denta rawi bubar c barwi tongkha, phiya sobai hinkhe pala si wnglia. Gita sakha, “Tini molai kuphur jat bai molai kwchakjat phui-pai-lai-mani phiya molai kuphur jat hinkhe tinisi puila phalna twlangnai. Hinkhe tini chini Takarjala bajar bar ba kisa phalwinai hinuita.Oboni sai swkangbo molai kwchakjat hinkhe phaljakha mottwi 50 motha, kaisa mothao Rs. 10 maankha.” Waisa wuisuphuru hinkhe 3 mothawi Rs. 20 rogkhe ma phalo. Oroni mwikhwthng kainai rog, mwi phaljakya bara no khe Takarjala school ni chwrairogno bagui chariwo.

 

Chini Tiprasa song bisingo bwrwi rok belai khe haba taango. Omohai masa bwrwi wngkha Bimala Debbarma. Bini kaiba gonda ni ha tongo tei bo bini sai ni logi mwikhwthwng kaiwo. Bini sai khe government job khaiwo. "Chini nukhungo aswk kunu biyal kwrwi phano hatio joto mwikhwtwng sar sara paina manthokya abagui sar sara moikhwtwng nijini yakbai khai chama teisa kaham hinui wansokgui bisi brumno kwchangma jora moikhwtwng kailaio.Chini Oro tongo jeta tabokni season o chajakmani moikhwtwng nu-molai kwchakjat, molai kuphur jat, dhoniya, sobai, motor, piyaj, alo chikon bai alo kotorjat aswkno ta."


Tiprasarog bosor brumno season eba jora ni moikhwtwng kailai chalai phalaio tei ah moikhwtwng bisirbag sar sara nu khaijakgo.Tamo gristi khai chanai, tamo dukan rwi chanai tei tamo chakri nukhungni borog jotono naithothokhe nijini yakbai moikhwtwng kailai chalai phalaio jao. Norogbo jotono chaitokdi nijini yakbai sar sara moikhwtwng bahaikhe khwlaikhe bahaikhe kaham bwthai manai abono norokbo swrwngdi tei thinang-ni bagui sak sak samung songsadi.


This article is created as a part of the Adivasi Awaaz project, with the support of Misereor and Prayog Samaj Sevi Sanstha.

bottom of page