top of page

Tripura Dophani hamkraini bagwi puila North Zone Naran Pumang Roaja Council-ni Conference

Tripura hasteni puila North Zone Naran Pumang Roaja Council-ni Conference wngkha May 21, 2023 ni salo Longtarai Valley-ni Karamcherrao. O pandao Tripura hodani Naran borom gwnang Birendra Tripura, TCB ni president Bg. Sachindra Tripura, TCB ni General Seretary Bg. Taranisen Tripura songno karwibo kwbangma kamini Pumang, Roaja, okra chakra tai leader rok phaiywi kuthumlaikha. O pandao Tripura dophani hamkrai tai kubun dophabai kwthalaiywi bahaikhe salka phaisingni lamano himwi thanai o kok rokno sukrubwi salaikha. Tripura hasteni North Zone-o khopjaknai kubun kubun moyalni Pumang tai Roaja rok jani jani areani Tripura hodani jwngjal rok, o jwngjalno yakana bagwi bohrokni samung bwtang rokno sawi khwnarikha Naran ni bwskango.


Padao phaiywi manjakphainai Tripura Dophani leader rok

O pandani puila kok narwkthani Naran Bg. Birendra Tripura Pumang tai Roaja songno bohrokni kamini Tripura dophani luku rokni data rina bagwi kok kwcharkha. Family kaibwswk tong, Borok bwswk bang, Graduate tai Postgraduate khaijak bwswk tong, Government service khainai khorokbwswk tong ako rok. Bo taibo dagewi sakha, Roaja rok kamio samajik bichar khwlaiphuru kisa-misa raida manijakya wngwi tongo, aboni bagwi Tripura dophani customary law ni raida rokno rwgwi no bichar khaina nangnai hinwi. Bo Customary law no kahamkhe sai manrina bagwi joto kamini naikolphang rok bai taibo kokchap panda khaina bagwibo sakha. Paithago bo bini kokno mwthakna swkang sakha


Chini hodao kwbangma hamya manwi tongkho, yakni bara chuwak nwngmani, khoroksani kaham tai khoroksa nai manya wngmani, jatini sai politics no torjakmani ako rok. Bolongni chibuk torna bagwi bini bukhur kwcham swlaima hai no chwngbo chini hodani tongmung hamya rokno naituk kariwi ma swlainai”.


Hakutoisa(Dhumacherra) moyalni Pumang Bg. Burba Mohan Tripura bini moyalni report rimani logi logi Tripura dophani bisingo tongnai kwbangma clan rokno thansa tongna bagwi sakha. Oro sana kwlaiyo Tripura dophao khopjaknai 22 ni slaibo kwbang bedek rok(clan) tongo Bharat haa kotoro. O bedekrokni bisingo ri rokni bumul tai kok samani khorangni bisingo kisa kisa pherlaimung nukjago.


Aboni bagwi agi rogo waisa wuisu dophani bisingono kwthalaiya rok wngo. Ah jagao TCB, Naran Pumang Roaja Council hai social organisation rok bisi kwdwkma romwi kwbangma kubun kubun samung khwlaima bisingtwi ah jwngjal rokno hakchal khwlai mankha hinwi mano. Bg. Pumang bini kok narwkphuru sakha, “Agi Rajani amolo hakchal hakchalo choba rimani bagwi, kubun kubun hathaiyo Huk chana bagwi nwkhung khungsani borok se hakchalo kaklaiywi kami makhao. Aphuru rogo no chini dophani kubun kubun bedek(clan) achaimani. Chwng joto clan rok kha baksa khe thansa wngwi tongkhe se chini dopha hamsawi mannai, rwngsawi mannai.” Aboni yagulo bo Hakutoisa moyalni report rina thangwi sakha -

“oh moyalo 11 Vilage committee tongo, aro Roaja tongo 44, Tripura Family wngkha 4,839 tai Hakutoisa moyalo Tripura dophani population wngkha 26,341.”

O pandao kwbangma kubun kubun kami tai moyalni wngwi okra chakra tai sikla rok phaiywi manjakphaikha. Phiya bwrwirokni bwkhaktwi phaiywi manjakphainai belaino kisisa. Tripura dophani hoda hamkraini samungo bwrwi rok bwskango phaiywi barja nanai tongo, phiya aswk bangya. Tangwi omo hai wng abono sina bagwi aro manjakphainai Tripura Bwrwi Buthu(TBB) ni president boromgwnangjwk Rani Tripura swngkha hinkhe bo sakha, "Naidi, omo to kamini Roaja, Pumang rokni panda se, agini simino chwla rokno no Pumang tai Roajani achukthaio achukrijakmani ba. Haiphano chwng chini TBBni Wngwi khorokbrwi-khorokba phaiywi manjakphaijak. Tai chini bwrwi rokni bodol(TBB) khajakmani bo bisinwi se kadrop kho. Bwskango chwng bwrwirok kuthumlaiywi chini organization(TBB)no rakrina bagwi samung bwtang nalainani wansokmung tongo. Kha khaio thinango chini bwrwi rokno taibo hoda hamkraini samungo yak rimani nugano hinwi". Bo bwrwirok bwskango phainani hodani bagwi bwswk jora nangkuk, abono sawi khwnarikha

"Bwrwirok kwrak wngkhe chini nok nukhwng kwrak wngo, bwsa butwirokni education kaham wngo. Omtwi khe no bwrwirok bwskango phaikhe se society bo bwskango thango."

Paithago chwng sawi mano North Zone Naran Pumang Roaja Council-ni o Conference Tripura dophani hamkraini bagwi yak thakya samung bwtangni bisingo kaisa nangkukmani samung. Oro Tripura dophani customary law no taisa mwthangriwi Naran, Pumang, Roaja ako rokni yak twi Tripura rokni kami naikoljagwi tongmani mari nugwi mano. Dophani kaham, hamya kok rokno kwrwngsa jagao kuthumlaiywi salaimani abo agio aswk wngya. Hakutoisa moyalni Kukilmani kamini Roaja Kaina Mohan Tripura omo hai pandao manjagwi belaino chajakkha hinwi sakha. Bini kamini kok rokno sawi khwnariwi mankha. Bo bini kamini baksa jagao waitwi phaiya phuru khe belaino twi manthokya wngo tai kamini baksa borok belaino pheknai manwi bai gwdalwi tongmani bagwi hodani hamya wngwi tongo hinwi sakha. Phiyaba kami ni cherai rokni education rok khe kaham no wngwi tongpho. Bo aboni bagwi bini area ni S.B. School ni rwng phwrwngnai Biswanath Tripura ni mung nawi belaino kaham phwrwngo hinwi sakha.


O kokbwkhal swnamjakha Adivasi Awaaz projectni bwkhaktwi, Misereor tei PrayogSamaj Sevi mothani chubamungbai.




bottom of page